سوم رجب سالروز شهادت امام علی النقی (ع) دهمین پیشوای شیعیان جهان است ؛ امام همامی که پاسداری از فرهنگ اسلامی را به عهده گرفت و مبارزه با ستمگران زمان را سرلوحه اقدامات خود قرار داد.
شهدای کازرون، امام علی النقی(ع) در نیمه ی ذیحجه ی 212 هجری قمری در روستای صریا در نزدیکی مدینه دیده به جهان گشود، پدر ایشان امام محمدتقی(ع) پیشوای نهم شیعیان جهان و مادرش سمانه از بانوان درست کردار و پاکدامنی بود که قدرت الهی او را برای تربیت مقام ولایت و امامت مامور کرد و چه نیکو وظیفه ی مادری را به انجام رسانید.
نام آن امام علی و کنیه ی ایشان ابوالحسن است. هادی و نقی مشهورترین لقب های امام دهم شیعیان محسوب می شود و از دیگر القاب امام علی النقی(ع) می توان امین، طیب، فقیه، ناصح، فتاح، مرتضی، نجیب و عالم را نام برد.
امام هادی(ع) پس از شهادت پدر بزرگوارشان امام محمد تقی(ع) در220 هجری قمری در حالی که تنها هشت سال و پنج ماه داشت، به مقام امامت رسید. دوران امامت ایشان 33 سال به طول انجامید و در این مدت برای نشر احکام اسلام، آموزش و پرورش، شناساندن مکتب و مذهب جعفری و تربیت شاگردان و اصحاب گام های فراوانی برداشت.
امام دهم(ع) نه تنها تعلیم و تعلم و نگاهبانی فرهنگ اسلامی را در مدینه عهده دار بود و لحظه ای از آگاهی مردم و آشنا کردن آنها با حقایق مذهبی دست بر نمی داشت، بلکه همواره در مسیر امر به معروف و نهی از منکر و مبارزه پنهان و آشکار با متوکل خلیفه ی عباسی، همت می گماشت.
آن امام همام و امام حسن عسکری(ع) پیشوای یازدهم مسلمانان به عسکریین مشهور هستند، به این دلیل که خلیفه های بنی عباس آن امامان بزرگوار را از سال 233 هجری قمری به سامرا( عسکر) بردند و در این شهر زیر نظر داشتند.
ایشان در علم، دانش و حکمت سرآمد زمانه ی خود بود. زیارت معروف به جامعه کبیره که در آن مقام امامان معصوم تبیین شده، یادگار امام دهم(ع) و نتیجه ی درایت و بینش توحیدی آن امام بزرگوار است.
سرانجام امام علی النقی(ع) دهمین پیشوای مسلمانان جهان در سوم رجب 254 هجری قمری با نقشه ی معتمد عباسی مسموم شد و به شهادت رسید. اینک بارگاه ملکوتی ایشان در سامرا میعادگاه عاشقان و دوستداران خاندان اهل بیت(ع) است.
امام محمدتقی(ع) نام فرزندش را علی نهاد؛ کودکی که بعدها همچون امام علی(ع) سخن می گفت، در تقوا همچون امام سجاد(ع) و در سیاست همانند جدش امام رضا(ع) توانمند بود.
امام هادی(ع) از کودکی وقار و هیبتی چشمگیر داشت به طوری که همه ی افراد در برابر او خضوع داشتند. امام(ع) در خردسالی از علم، هوشیاری و کمالات بالایی برخوردار بود به طوری که همگان را شگفت زده می کرد. ایشان دومین امامی هستند که در کودکی به این مقام بلند مرتبه رسیده اند.
امام علی النقی(ع) با همکاری شاگردان برجسته ی پدر و جد بزرگوارش، حوزه ی علمیه ی امام هادی(ع) را با هدف حفظ خط فکری و فرهنگی شیعیان و جلوگیری از آموزش های مخالفان تشکیل داد و در آن به آموزش فقه و عقاید اصیل پرداخت. این حوزه درگذر زمان به بزرگترین دانشگاه شیعه در آن دوره تبدیل شد، به گونه ای که شاگردان برجسته ای در آن پرورش یافتند که از آن میان می توان به حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، ابن سکیت اهوازی، ابوالهاشم جعفری، حسین بن محمد مدائنی، جعفر بن اسعد، اسماعیل بن مهران و خیران الخادم اشاره کرد.
ایشان در تحکیم و استواری فقه و عقاید همت بزرگی کرد و رساله هایی در رد جبر و تفویض، اثبات عدل، پاسخ به پرسش های یحیی اکثم، احکام دین و تبیین مسایل فقهی نگاشت.
امام هادی(ع) 11 سال از دوره ی امامت خود را در مدینه سپری کرد، اما نامه بریحه عباسی امام جماعت حرمین به متوکل سبب شد، این خلیفه امام دهم(ع) را از مدینه به سامرا بخواند. در این نامه آمده بود افراد زیادی به دور امام هادی(ع) جمع شده اند و روزانه هدیه های زیادی به دست ایشان می رسد، در نظر گرفتن هدیه ها برای جهاد، آنان را از نظر مالی تامین می کند و این امر امکان شورش مردم را فراهم می آورد، بنابراین ماندن وی در مدینه به صلاح حکومت تو نیست.
علاوه بر این نامه، متوکل به دلیل اینکه امام هادی(ع) دانشمند پرورش می داد و مردم را با حقیقت آشنا می ساخت، از وجود علویان و نهضت های آنان بیمناک بود و از این ترس داشت که مبادا ایشان دست به جهاد بزند و مردم را علیه او بشوراند. این امر سبب شد وی برای جلوگیری از متزلزل شدن پایه های حکومت، امام(ع) را زیر نظر بگیرد. متوکل برای این کار امام علی النقی(ع) را در ظاهر با احترام به سامرا فرا خواند اما پس از ورود ایشان در نخستین قدم وی را در یکی از بدترین نقطه های شهر مکان داد.
امام علی النقی(ع) در دوران خلافت 6 تن از خلفای بنی عباس به نام های معتصم، واثق، متوکل، منتصر، مستعین و معتز امامت کرد، گفت: امام دهم شیعیان در طول زندگی خود بارها به وسیله ی خلیفه های حاکم به زندان رفت و سال ها در بازداشت به سر برد. امام هادی(ع) سرانجام پس از تحمل 33 سال رنج و سختی های بسیار به وسیله ی بنی عباس، در سوم رجب 254 هجری قمری، با زهر معتمد برادر خلیفه ی وقت معتز عباسی مسموم شد و در حالی که به جز فرزندش امام حسن عسکری(ع) فردی بر بالین او نبود، غریب و تنها به شهادت رسید.
در پایان بر سخنان زیبا و گهربار امام علی النقی(ع) مروری کوتاه داریم:
** کسی که دوستی و خیرخواهی و نظرش را در اختیار تو بگذارد تو نیز اطاعت خود را در اختیار او بگذار و پذیرش داشته باش.
** ستمکار بردبار ممکن است به خاطر حلم و بردباریش مورد عفو قرار گیرد.
** آنکس که شخصیت خویش را ناچیز انگاشته و برای خود ارزشی قایل نیست، از شر او ایمن مباش.
** فردی که از خدا پروا داشته باشد از او پروا دارند و کسی که از خدا اطاعت کند از او اطاعت می کنند و فردی که از آفریدگار اطاعت کند از خشم آفریدگار باکی ندارد.
