شبی که ماه غریبانه طلوع کرد
شاهدان حماسه شهرستان کازرون، در شب سرد دیماه ۱۳۶۵، تاریخ ایران بار دیگر با نام کربلای ۴ گره خورد. این عملیات که با هدف تغییر سرنوشت جنگ طراحی شده بود، در پی لو رفتن اطلاعات و آمادگی کامل دشمن، به یکی از پیچیدهترین و دردناکترین نبردهای دفاع مقدس تبدیل شد. در این میان، ۸۵ رزمنده دلاور از شهرستان کازرون در محورهای شلمچه و اروندرود، چنان نام و یاد خود را بر تارک این واقعه ثبت کردند که ۴ دی، به نام روز کازرون در تقویم رسمی کشور ماندگار شد.
عملیات کربلای ۴؛ طرحی پیچیده با نتیجه ای ناکام
اهداف و زمینههای اجرای عملیات
عملیات کربلای ۴ در ۳ دیماه ۱۳۶۵ با فرماندهی سپاه پاسداران آغاز شد و تا ۵ دی همان سال ادامه یافت. هدف اصلی این عملیات تسلط بر ساحل غربی اروندرود و ایجاد نقطهاتکایی برای محاصره و در نهایت تصرف شهر استراتژیک بصره بود. این عملیات بخشی از طرح بزرگتری به نام کربلای ۵ محسوب میشد.
عراق با آگاهی از تاکتیکهای پیشین ایران، خطوط دفاعی بسیار مستحکمی شامل پنج حلقه دفاعی، موانع آبی طبیعی و مصنوعی، میادین مین و پشتیبانی هوایی قدرتمند را در منطقه ایجاد کرده بود.
لو رفتن عملیات و شکست ناگزیر
بر اساس گزارشهای تاریخی و اعترافات بعدی، طرح عملیات کربلای ۴ لو رفته بود. عراق با حمایت اطلاعاتی گسترده از سوی ایالات متحده آمریکا و احتمالاً سایر منابع، نهتنها از وقوع عملیات، بلکه حتی از زمان و محل دقیق آن آگاهی کامل داشت. برخی نقلها حاکی از آن است که در شب عملیات، منورهای پیاپی دشمن آسمان را روشن کرده بود و آتش توپخانه بهشدت بر سر نیروهای ایرانی میبارید که نشان از آمادگی کامل بعثیون داشت.
عدم غافلگیری دشمن، کوچکی و محدودیت منطقه عملیاتی، دشواری عبور از موانع آبی اروند و مشکلات هماهنگی از دلایل اصلی عدم موفقیت این عملیات عنوان شدهاند. بر اساس آمار رسمی، ایران در این نبرد ۹۸۵ شهید، ۲۰۰۰ مفقود و بیش از ۸۰۰۰ مجروح متحمل شد.
هشتاد و پنج شهید؛ هشتاد و پنج اختر تابان
در آن شب عملیات، ۸۵ تن از جوانان برومند شهرستان کازرون در خط مقدم نبرد، در محورهای شلمچه و اروندرود، جام شهادت را سرکشیدند. آنان که با عشق به وطن و اعتقاد راسخ به دفاع از حریم اسلام پا به میدان نهاده بودند، در سختترین شرایط و در حالی که عملیات از همان ابتدا با مشکل مواجه شده بود، تا آخرین نفس مقاومت کردند و حماسه آفریدند. نام این عزیزان برای همیشه در تاریخ شهر کازرون و دفاع مقدس میدرخشد و هر ساله در مراسم بزرگداشت روز کازرون یادشان گرامی داشته میشود.
درسها و عبرتهای یک نبرد
عملیات کربلای ۴ به عنوان یک درس بزرگ نظامی و اطلاعاتی در تاریخ جنگ ایران و عراق باقی ماند. تحلیلگران از عدم رعایت اصل غافلگیری، استفاده از تاکتیکهای تکراری برای دشمن و مشکلات هماهنگی به عنوان نقاط ضعف این عملیات یاد میکنند. این عملیات نشان داد که در جنگهای مدرن، دسترسی دشمن به اطلاعات دقیق ماهوارهای و جاسوسی میتواند تمام محاسبات را بر هم زند.
پیشدرآمدی بر یک پیروزی بزرگ
شکست سنگین کربلای ۴، زمینهساز یکی از بزرگترین عملیاتهای موفق ایران شد. تنها ۱۵ روز بعد، در ۱۹ دیماه ۱۳۶۵، عملیات کربلای ۵ با اصلاح تاکتیکها و غافلگیری نسبی دشمن آغاز گردید که به آزادسازی شلمچه و پیشروی تا نزدیکیهای بصره منجر شد و از آن به عنوان مقدمهای بر قطعنامه ۵۹۸ یاد میکنند. این امر نشان از انعطافپذیری، درسآموزی و پایداری رزمندگان اسلام داشت.
پیوند حماسه و فرهنگ؛ روز کازرون
نامگذاری و مراسم یادبود
شهادت این عزیزان با گرامی داشت مبارزه ناصر دیوان کازرونی، عمق ریشههای ایثار و مقاومت را در این خطه نشان میدهد.که تجلیل از شهیدان کربلای ۴ و قهرمانان ملی شهر در قلب آن جای دارد. در این مراسم که با حضور خانواده معظم شهدا، چهرههای فرهنگی و مردمی همراه است، بر تداوم راه شهیدان و معرفی ظرفیتهای تاریخی و تمدنی کازرون تأکید میشود.
ماجرا همین عشق و ایستادگی است
عملیات کربلای ۴، اگرچه در نگاه نخست لوحی از شکست به نظر میرسد، اما در لایههای زیرین خود، گنجینهای از ایثار، از خودگذشتگی و وفاداری تا پای جان است. ۸۵ شهید کازرون در این عملیات، نهتنها نام شهر خود را جاودانه کردند، بلکه چراغ راهی برای نسلهای بعد شدند که گاه پیروزی حقیقی، در حفظ ایمان و ایستادگی در مسیر حق است، حتی اگر نتیجۀ ظاهری، پیروزی میدان نباشد.
یادشان گرامی و راهشان پررهرو باد.
نادر منتظرالمهدی
